“Wat is dat, dia … je weet wel? ” Diabetes uitleggen aan een kind

“Waarom prik je jezelf?”

“Wat heb je daar op je arm?”

“Waarom bloedt je vingertop?”

Alle mensen met diabetes kennen deze vragen. Volwassenen kijken vaak alleen nieuwsgierig maar kinderen vragen zonder schroom naar het hoe en waarom. Hoe kan je diabetes type 1 nu het beste uit leggen aan een kind? 

Ten eerste is het belangrijk om deze vragen in begrijpelijke taal voor kinderen te beatwoorden. Neem bovendien de tijd om de werking van deze chronische ziekte rustig toe te lichten. En als je diabetes type 1 uitlegt aan een kind, vertel dan ook wat mensen met diabetes dagelijks moeten doen om goed voor zichzelf te zorgen. Gebruik geen wetenschappelijke woorden maar begrijpelijke taal en beantwoord de vragen van de kinderen op een pedagogisch verantwoorde manier. Hier zijn enkele tips.

Wat is diabetes type 1? Uitleg aan een kind

Diabetes is een langdurige ziekte omdat een deel van je buik (je alvleesklier om precies te zijn) niet goed werkt. Als je eet, krijg je meer suiker in je bloed. Om ervoor te zorgen dat er niet te veel suiker in je bloed komt, maakt die alvleesklier – dat stukje van je buik – normaal gesproken insuline (een speciaal stofje) aan om het teveel aan suiker te vangen. Mensen met diabetes type 1 hebben een alvleesklier die stuk is en die zelf dat stofje insuline niet aan kan maken. Mensen met diabetes moeten dus andere manieren bedenken om die insuline in hun lichaam te krijgen.

“Hé, ken je het verhaal van de insulinevrachtwagen?”

Wat is dat, insuline?

Diabetes uitleggen kan je het beste doen met het voorbeeld van de insuline vrachtwagen die suiker door het lichaam vervoert. De vrachtwagen vertrekt uit de garage – de alvleesklier – met extra suiker in de laadbak. De wagen rijdt rond in het bloed en deelt de suiker uit aan de verschillende organen (‘Weet je wat dat zijn organen? Dat zijn bijvoorbeeld je hart, je hersenen, je spieren’) zodat die energie krijgen en hun werk kunnen doen. Dat is hoe het normaal gesproken werkt.

Dus soms werkt dat niet?

Nee, helaas niet, soms werkt het niet. Bij mensen met diabetes moet je uitleggen dat die vrachtwagen met suiker niet altijd goed werkt.

Als de insulinevrachtwagen rondrijdt maar niet genoeg suiker in de laadbak heeft om uit te delen, gaan de spieren zich slap voelen. Met een moeilijk woord heet dat een ‘hypoglykemie’. Mensen hebben het ook wel over een ‘hypo’. Als dat gebeurt, moet je suiker eten.

Andersom, als de laadbak van de vrachtwagen te vol met suiker zit, kunnen de spieren alle suiker die ze krijgen niet goed opnemen. Een dokter zegt dan dat er sprake is van ‘hyperglykemie’. Gewone mensen zoals jij en ik hebben het dan meestal over een ‘hyper’. Iemand met diabetes moet zijn lichaam dan extra insuline geven om het teveel aan suiker te vangen.

Waarom bloedt je vinger?

Voordat de vrachtwagen met insuline kan vertrekken moet je eerst weten hoeveel er in de laadbak mee moet. Daarom prik je in je vinger en met een soort strookje en een bloedsuikermeter weet je meteen hoeveel insuline de vrachtwagen mee moet nemen om de zuiker te vervoeren.

Wat heb je daar op je arm? En op je buik?

Soms hebben mensen met diabetes type 1 kleine apparaatjes op hun lichaam (bijvoorbeeld op hun arm of buik). Zo’n apparaatje kan:

• een meetinstrument zijn (dat heet een sensor) die in de gaten houdt hoeveel suiker er in je bloed zit. Zo weten mensen met diabetes of ze de vrachtwagen moeten vragen om suiker te brengen.
• een insulinepomp zijn. Zo’n pompje zorgt voor precies genoeg suiker, zodat de vrachtwagen de suiker goed kan vervoeren en verdelen.

Waarom moet je jezelf een prik geven voordat je gaat eten?

Er zit vaak suiker in wat je eet. Als iemand met diabetes zichzelf prikt, komt er genoeg insuline in het lichaam om suiker te vervoeren. Dat is alsof je de vrachtwagen uit de garage haalt zodat hij zijn werk kan doen.

Kan ik ook diabetes type 1 krijgen?

Het is belangrijk om bij diabetes uit te leggen dat het niet besmettelijk is. Je krijgt geen diabetes als je vlakbij iemand met diabetes bent. Er zijn twee soorten diabetes:

• de eerste heet diabetes type 1. Dat is wanneer de alvleesklier in de buik niet meer werkt. Dat kan zomaar ineens gebeuren.
• de tweede soort, diabetes type 2, krijg je als de alvleesklier steeds luier wordt. Maar je kan ervoor zorgen dat die niet te snel lui wordt door goed te eten en te sporten.

De uitleg van diabetes type 1 aan een kind

Gebruik dus eenvoudige woorden als je diabetes wilt uitleggen aan kinderen die geen zelf DT1 hebben. Als ze andere vragen hebben, antwoord dan op dezelfde pedagogische manier. Diabetes uitleggen aan een kind is een verrijkende ervaring waar jullie waarschijnlijk allebei iets aan hebben.

Met deze tips moet dat lukken. Succes, het woord is aan jullie!